جلوگیری از اتلاف منابع طبیعی و استفاده مجدد از پساب در سایت فولاد غدیر ایرانیان

نویسنده: عیسی گفتی، مسئول فنی مکانیک دفتر فنی شرکت آهن و فولاد غدیر ایرانیان

مقدمه

هدف از استفاده مجدد آب مصرفی در سیستم احیا مستقیم که بعنوان آب پساب و دوریز به بیرون از سایت جهت آبیاری درختان و نیز پرت آب استفاه می شود کم کردن مصرف و کمک به بهینه استفاده کردن انرژی های طبیعی اعم از آب و گاز و ... می باشد.از میان فعالیتهای انسان، صنایع تولیدی بیشترین سهم را در ایجاد آلودگی آب دارند و از طرفی تنوع این نوع آلودگی نیز بسیار زیاد است. به طور کلی خصوصیات آلودگی آب صنایع تولیدی به شرح ذیل است:1- بر خلاف صنایع معدنی و کشاورزی، شرایط تخلیه پساب از صنایع تولیدی نسبتاً ساده بوده و علت اصلی این امر آن است که پساب صنایع تولیدی تحت تأثیر شرایط پیچیده محیط طبیعی قرار نمی گیرد. به عبارت دیگر پساب صنایع تولیدی از یک نقطه مشخص تخلیه می گردد که اصطلاحاً به آن منبع آلودگی نقطه ای می گویند. چنین پسابهایی صدرصد مصنوعی محسوب می شوند و به دلیل آن که به عنوان منابع آلودگی نقطه ای شناخته شده اند، کنترل آلودگی آنها ساده است.2- تعیین و تشخیص منابع آلودگی صنایع تولیدی از طریق روشهای علمی ساده است اماکنترل این آلودگیها همیشه آسان نیست و مشکلات پیچیده اجتماعی و سیاسی را به وجود می آورند.3- گرچه تخلیه پسابهای صنایع تولیدی نسبت اً ساده است اما تعیین ترکیب و کمیت آنها بسیار دشوار بوده و بستگی تام به نوع صنعت دارد.4- تاثیر پساب بر محیط زیست به شدت به موقعیت جغرافیایی صنعت بستگی دارد. به عنوان مثال:الف – اگر تعداد و تراکم صنایع بزرگ در یک ناحیه زیاد باشد احتمال آلودگی وجود دارد اما اگر تعداد صنایع محدود باشد می توان پساب آنها را با بکار گیری روشهای ایده آل کنترل کرد.ب – استقرار صنایع در مناطق تجاری و مسکونی موجب بروز مشکلات زیست محیطی خواهد شد. به هر حال به دلیل مزایایی از قبیل موقعیت جغرافیایی، حمل تولیدات و به طور کلی دسترسی سریعتر به بازار مصرف، در پاره ای از موارد صنایع در جوار مناطق تجاری و مسکونی استقرار می یابند.ج – موقعیت جغرافیایی صنایع (کوهستانی ، دشتی و یا ساحلی ) نیز نقش حساسی را در ایجاد آلودگی محیط زیست ایفا می کند. در نهایت، توان خود پالایی منابع پذیرنده آلاینده ها (رودخانه ، دریا . یا دریاچه ) نیز در کنترل آلودگی و یا گسترش آن باید در نظر گرفته شود.5- روش تصفیه پساب صنایع تولیدی نیز در مسائل زیست محیطی موثر است. در پاره ای از کاخانجات ، پساب به صورت مجزا پالایش می شود و در حقیقت هر صنعت،واحد تصفیه خانه مطلوب را بکار می گیرد. پاره ای از موارد، چند صنعت یک واحد تصفیه خانه مشترک دارند که پس از پالایش اولیه پساب هر صنعت، پساب برای پالایش نهایی به تصفیه خانه مشترک هدایت می شود.

روش تحقیق

•  بررسی  میزان آب مصرفی سایت (جدول 1)
• بررسی شرایط آب پساب (جدول 2)
• بررسی مسیر انتقال آب پساب (شکل 3)
• بررسی و محاسبات مسیر و لاین برگشت آب پساب

نتایج و بحث

در احیا مستقیم آب سرد پس از انجام عملیاتی که در سیستم برای آن در نظر گرفته شده است جهت تمیز کردن و گرفتن لجن و داست جمع آوری شده در مخزنی بنام کلاریفایر ذخیره می شود  و با تزریق مواد شیمیایی که کمک  به انباشته شدن لجن می کند آب مصرفی مجدد به سیستم باز می گردد ولی با وجود این تدابیر باز هم مقداری از آب بعنوان دوریز در نظر گرفته شده است که از ته مخزن به سمت مخازنی دیگر هدایت می شوند تا لجن آنها گرفته شود و سریز آن آبی بعنوان پساب به سمت بیرون سایت هدایت میشود .با توجه به (جدول 2) که آنالیز مواد موجود در آب پساب را نشان می دهد و نیز مقدار عددی این ترکیبات با مقدار ترکیبات آب پروسس نزدیک است می توان از آن بجای آب پروسس در سیستم احیا مستقیم استفاده کرد.

نتیجه گیری

با توجه به میزان آب از دست رفته در سیستم احیا مستقیم که بعنوان آب پساب شناخته می شود میتوان با علم به اینکه درصد املاح و مواد رسوب شده آن پس از طی کردن پروسه تخلیه آب در سیستم بصورت تقریبی به آب پروسس نزدیک است مجدد به سیستم باز گردانده شده و از آن بعنوان آب پروسس استفاده کرد تا از اتلاف حجم زیادی از آب جلوگیری کرد و با توجه به موقیعت جغرافیایی سایت غدیر ایرانیان از نظر کم بودن میزان آب میتوان درصد زیادی به ذخیره منابع طبیعی اضافه کرد و در حفظ محیط زیست نیز کاری بس بزرگ انجام داد.میزان آب از دست رفته درسیستم احیا مستقیم بعنوان آب پساب 15m³/hr میباشد که با اجرای لاین متناسب با خروجی و بازگرداندن این آب به سیستم از هدر رفت آب 129600m³/hr در سال می توان جلوگیری کرد

تقدیر و تشکر

با تشکر از جناب آقای مهندس اسدالله فرشاد مدیرعامل شرکت آهن و فولاد غدیر ایرانیان و مهندس محمد رضا پاکسیما مدیر ارشد کارخانه آهن و فولاد غدیر ایرانیان ومهندس رضا زارع مدیرعامل شرکت فناوران فولاد آبتین که در انجام این پروژه حمایت لازم را انجام داده اند.

مراجع

[1] محمد حسن پنجه شاهی و فاطمه لطفی "استفاده ی مجدد از آب صنعتی و کمینه سازی پساب"

[2] محمد رضا محمد شفیعی و ریحانه عسگرپور "آلودگی آب"1392،تهران

[3] محمد مهدی شادمان و سعیده سعیدی "روش­های پیشرفته تصفیه پساب­های صنعتی"1387،تهران

شکل1. تصویری از مخزن ذخیره پساب در سایت فولاد غدیر ایرانیان

شکل2. تصویری از مخزن لجن و  پساب در سایت فولاد غدیر ایرانیان

شکل3. تصویری از سرریز پساب در سایت فولاد غدیر ایرانیان